Sunay Akın, bu yıl altıncısı düzenlenen Bandırma Kitap Günleri’nin konuğu oldu. Akın, “Nâzım Hikmet” temasıyla düzenlenen aktiflik için özel bir sunum hazırladı.
Tarihi fotoğraflar, birinci ağızdan edindiği bilgiler ve anılar eşliğinde anlatım yapan Akın, Nâzım Hikmet’le ilgili gün yüzüne çıkmamış bilgiler paylaştı.
Nâzım Hikmet’in annesinin dedesi Mehmet Ali Paşa’dan başlattığı anlatımına, annesi Ayşe Celile Hanım’la devam eden Sunay, Nâzım Hikmet’in 1938 yılında tutuklanış kıssasına de yer verdi. Akın, Nâzım Hikmet’in şiirleriyle suçlandığını, halbuki Atatürk yaşarken bu şiirlerin ders kitaplarında olduğunu hatırlattı.
‘BEŞ YARGIÇTAN DÖRDÜNÜN HUKUK EĞİTİMİ YOKTU’
Akın’ın aktardığı öykü şöyle:
“Donanma Davası’ olarak da bilinen olayda, Nâzım Hikmet bir gece Beyoğlu’nda sinemadan çıkmış konutuna giderken, Ömer Deniz isimli bir askeri öğrenci, ona yazdığı şiirleri okutmak üzere yanına yaklaşır, Nâzım da onu tanımadığı için bunun bir tuzak olabileceği kuşkusuyla bu adamı yanından uzaklaştırır. Buna karşın Ömer Deniz, Nâzım Hikmet’in konutuna kadar gelir ve bu mazeret edilerek Nâzım tutuklanır.”
Avukatı Mehmet Ali Sevük’ün Nâzım Hikmet’i hatalı bulan mahkemedeki beş yargıçtan dördünün hukuk eğitimi almadığını ve sekiz isimli kusur tespit ettiğini söyleyen Akın, buna karşın Nâzım Hikmet’in orduyu isyana teşvik ettiği gerekçesiyle 12 yıl mahpus cezasına çarptırıldığını hatırlattı.
‘TOPLUMU AYDINLATMASI ÜZERİNE MAKSAT ALINDI’
Akın, Nâzım Hikmet’in gaye alınma nedenini ise şöyle açıkladı:
“O devirde Mustafa Kemal Atatürk mevt döşeğinde ve emperyalistler ikinci paylaşım savaşını başlatacak. İşte bu sırada Osmanlı Dönemi’nden kalan Alman mandacıları, Türkiye’yi Almanya’nın yanında savaşa sokmak istiyorlar. Nâzım’ın 1937’de yazdığı bir kitap var; Alman Faşizmi ve Irkçılığı. Bu kitabıyla toplumu aydınlatması üzerine amaç alındı. Zira çok güçlü bir kalem ki Hitler’in Alman emperyalizminin oyunlarını bozuyor.”
Nâzım Hikmet’in savunmasında “Benim de bir neferi olmaktan onur duyduğum ve emperyalizmi dize getiren ordumuz, şayet kendisini bu çocukla isyana teşvik ettireceğime inanıyorsa, buna sahiden inanıyorsa bu doğrudur,” tabirlerinin yer aldığını hatırlatan Akın, bu süreçte askeri öğrenci Ömer Deniz’in de altı yıl mahpus cezası aldığını, cezasını çektikten sonra da hukuk okumak istediğini belirtti.
‘ÖMER DENİZ, MÜJDAT GEZEN’E TAHTA KUKLALAR YAPMIŞ’
Hikayenin devamı şöyle:
“Okurken tıpkı vakitte çalışmak zorunda olan Ömer Deniz, Fatih’te bir oyuncakçı dükkanında çalışıyor ve bir gün dükkana bir çocuk geliyor, o da orada çalışmaya, oyuncakları boyamaya başlıyor. Bütün oyuncakları o boyuyor lakin artık kendine ilişkin de bir oyuncağı olsun istiyor. Ve bir gün bakıyor, Ömer Deniz ona tahta kuklalar yapmış. Çocuk bu kuklaları aldığı üzere gidiyor, arkadaşlarına bu kuklalardan birinci oyununu sergiliyor. Pekala fakat bu çocuk kim?
Bu çocuğun Müjdat Gezen olduğunu söyleyen Akın, Gezen’in yıllar sonra gelen 12 Eylül Darbesi’nin akabinde Savaş Dinçel’le birlikte Nâzım Hikmet’in hayatını anlatan bir kitap yazdıkları için zincirlenerek yargılandıklarını hatırlattı.
NÂZIM HİKMET, BİRİNCİ ŞİİRLERİNİ DAYISINA ADADI
Nâzım Hikmet’in dayısının da teğmen olarak Çanakkale’de savaştığını söyleyen Akın, o süreçte Erenköy’deki konaklarında birinci şiirlerini yazan Nâzım Hikmet’in 13 yaşında bir çocuk olmasına karşın intikam almak için askeri Deniz Lisesi’ne girme kararını bu sebeple aldığını ve Nâzım Hikmet’in birinci şiirlerini dayısına adadığını belirtti.
Nâzım Hikmet’in kız kardeşi Samiye Yaltırım’la da tanıştığını söz eden Akın, ondan dinlediği bir anıyı aktardı: “Samiye Hanım bir gün Nâzım’ın, imtihanlara hazırlanmak üzere özel müsaadeyle girdiği babasının çalışma odasındaki halıyı kaldırarak yere boya kalemleriyle Çanakkale Boğazı’nı çizmiş. Samiye Hanım’a diyor ki ‘savaşçılık oynayacağız; sen düşman askeri ol ben Türk askeri.’ Sonra ‘hadi’ diyor ‘silah bul’. ‘Ben de aldım elime kalemi ve bu benim topum’ dedim. Duraksadı ve çok kıskandı.”
NÂZIM HİKMET’İN YAHYA KEMAL İLE KARŞILAŞMASI
“İşte bu çok kıymetli bir andır,” diye belirten Akın, bu anın, Nâzım Hikmet’in kalemin gücüyle göz göze geldiği birinci an olduğunu söyledi. Neden sonra Nâzım Hikmet’in Deniz Lisesi’ni kazandığını, burada konaklarındaki bir kediyle ilgili yazdığı şiiri tarih hocasına gösterdiğini ve hocasının da Yahya Kemal olduğunu aktardı.
Sunay Akın devam etti: “Ne tesadüftür ki Nâzım, Yahya Kemal’in kendisine aşk şiirleri yazdığı ünlü ressam Celile Hanım’ın oğlu. Yahya Kemal, üzerine şiir yazılan kediyi görmek istediğini söyleyerek kendisini konağa davet ettiriyor ve burada Celile Hanım’la karşılaşıyor. Sonrasında Nâzım’a birinci şiir eleştirisini yapıyor: ‘Evladım, sen bu kadar uyuz ve pis bir kediyi bu kadar hoş anlattığına nazaran bir gün çok kıymetli bir şair olacaksın.”
Daha sonra Kuvayi Ulusala destanını yazacak olan Nâzım Hikmet’in, işgal İstanbul’unda “yumurta tüccarı” bâtın kimliğiyle “Yeni Dünya” isimli vapura binerek Anadolu’daki Kemalist harekete katılmasını, annesi Celile Hanım’ın işgal İstanbul’unda tencere tava aksiyonunu başlatan kişi olduğunu, Nâzım Hikmet’in müze sevdasını, yaptığı fotoğrafların ayrıntılarını ve şiirlerinin ardındaki kıssaları, dinleyiciler Sunay Akın’ın anlatımıyla dinledi.
“Bunları nereden biliyorsunuz?” sorusu üzerine de Akın, doğal ki okuyup araştırarak bu bilgilere ulaştığını tabir etti.
“Nâzım Hikmet” temasıyla düzenlenen 6. Bandırma Kitap Günleri, 29 Eylül’e kadar Cumhuriyet Meydanı’nda kitapseverleri bekliyor.
(BÜLTEN)